Trang Kinh Tế

Cá chết, lúa chết, Người đổ máu, 25 triệu dân thoi thóp

Trần Nguyên Thao

Hanoi đang nhấn ch́m Dân Tộc Việt Nam vào hai hoàn cảnh tàn khốc: (1)Cá và các loại thủy sản chết hàng ngàn tấn v́ nhiễm chất độc tại 4 tỉnh Miền Trung, thiệt hại ước tính cho đến nay chưa thể đưa ra con số; hậu họa kéo dài đến nửa thế kỷ [1]; (2) Lúa và nhiều loại nông sản chết khô hàng trăm ngàn mẫu tại 13 tỉnh Đồng Bằng Sông Cửu Long (ĐBSCL) và tại Tây Nguyên, thiệt hại ước tính 5600 tỷ đồng, ảnh hưởng rất xấu trên nền kinh tế đang kiệt quệ của Việt Nam. Thảm trạng này đưa trực tiếp khoảng 25 triệu người thoi thóp trong cảnh sống "nh́n thấy cái chết đến dần ṃn".

Các thảm trạng từ vụ ĐBSCL ngập măn, đến cá chết Miền Trung đều có nguồn gốc từ Tầu cộng. Riêng vụ cá chết, dù Hanoi sẽ không bao giờ nh́n nhận chính thức, nhưng nguyên nhân là ḷng ham tiền đút lót, và chủ trương vô cảm đối với đời sống dân chúng, "sống chết mặc bay", tiền thầy bỏ túi. Nhiều năm trước, cũng v́ bất cần đến đời sống người dân, Hanoi đă phép cho công ty Formosa lập nhà máy thép tại Vũng Áng. Formosa từng bị phạt v́ xả chất độc gây chết chóc cho dân chúng Campuchia năm 1989, và nhiều nơi khác trước khi Việt cộng cấp giấy phép. [2] Tập đoàn Formosa sẽ sản xuất 2 triệu tấn thép mỗi năm, có số vốn đầu tư đến 28 tỷ Mỹ Kim do đa số người từ Hoa Lục nắm cổ phần.

Tháng 8-2014, tại mục này, đă tường tŕnh cùng độc giả trong bài "Tầu chiếm Vũng Áng, lập tiểu quốc kinh tế". Trong phạm vi hiểu biết giới hạn, bài báo chỉ tŕnh bầy những liên quan đến kinh tế, tài chánh. Trước đó, Hanoi ra lệnh "cắt ngắn" mọi thủ tục để "Khu kinh tế đặc thù Vũng Áng" trực thuộc Văn Pḥng Chính Phủ, trở thành vùng đất vĩnh viễn để người Tầu làm chủ trên một diện tích to gần bằng hai khu Macao, xấp xỉ 4000 mẫu Tây đất, sát hải cảng nước sâu Sơn Dương, nằm giữa Hà Tĩnh và Đồng Hới. Ngoài khu kỹ nghệ, khu gia cư được xây riêng cho 60 ngàn người gồm công nhân, đa số người Tầu và gia đ́nh. Nơi đây được chính báo đảng mô tả là vùng "đặc biệt" ngoại bất nhập, nếu Formosa không cho phép. Sự kiện này làm dấy lên quan ngại sâu xa : một "tiểu quốc" mới khác đang định h́nh ngay giữa miền Trung Việt Nam, tạo thêm tiền đồn kinh tế chiến lược mới, sau bao nhiêu vùng, dự án khác của Bắc Kinh, ngay trong nước Việt Nam.

Cá chết, người đổ máu

Từ ngày 06-04-2016, cá nuôi trong các lồng bè xung quanh khu vực cảng Vũng Áng, thị xă Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh bỗng nhiên bị chết hàng loạt. Tiếp theo, cá chết la liệt tại vùng biển khắp 4 tỉnh duyên hải, kéo dài trên 300 cây số, từ Hà Tĩnh, Quảng B́nh, Quảng Trị, đến Huế và đầu tháng 5 lan cả tới Nha Trang. Các loại cá lớn đến 40 kư lô, sống ở tầng nước sâu 30 đến 40 mét vẫn bị chết hết. Mới đây, thợ lặn cho biết, sau cá là đến lượt từng giải san hô đầy mầu sắc tuyệt đẹp và rong biển các loại nằm chết từng đợt, tạo thành nhiều lớp bùn bầy nhầy bao phủ khắp vùng rộng lớn đáy biển.

Sự việc bị phơi bầy, khi ngư dân phát hiện ra đường ống xả nước thải của Formosa chôn ngầm dưới biển. Đường ống khổng lồ này dài đến 1500 mét, đường kính 1.1 mét, nằm ở độ sâu, cách mặt nước 17 mét, mỗi ngày xả ra 12.000 mét khối nước. Miệng ống bị bắt quả tang đang phun ra một thứ nước màu vàng đục rất bẩn. Các nhà khoa học nh́n nhận, chỉ có chất độc cực mạnh mới có thể khiến hàng loạt cá lớn nhỏ chết bất đắc kỳ tử như thế.

Từ đó, ngư dân 4 tỉnh đă chỉ tay thẳng vào khu kinh tế đặc thù Vũng Áng là tên tội phạm, đang được Hanoi t́m cách kéo dài thời gian để mong làm phi tang, chạy tội, che chở cho Formosa. Cho đến đúng 1 tháng sau ngày cá chết hàng loạt đầu tiên, Hanoi vẫn nh́ nhằng, loanh quanh, không muốn làm minh bạch nguyên nhân thảm họa môi trường gây thiệt hại cho ngư dân và nguy hại cho sức khỏe nhiều thế hệ.

Ngày 24-04 báo Tuổi Trẻ tại Việt Nam đăng danh sách 45 loại hóa chất "độc và cực độc"mà Formosa nhập về để súc xả đường ống. Tổng cục Môi trường khi đó nói việc Formosa súc xả đường ống không thông báo trước là "có vi phạm"

Hiện Formosa c̣n cả một hệ thống băi phế thải cực độc gồm có 169 băi rác chứa chất độc lớn nhỏ trên đất Đài Loan, chỉ chờ dịp là mang đi đổ phi tang xuống sông xuống biển các nước khác. Chất độc gồm hơn 4.000 tấn thủy ngân Mercury cực độc hại, là hàng ngàn tấn Ethylene Dicloride, Vinyl Cloride … hủy hoại các tế bào sống.

Hanoi nói, dân chúng không nên ăn cá và đưa giải pháp sẽ thu mua hết cá đánh bắt xa bờ của ngư dân. Báo mạng cảnh giác rằng, cá thu mua của ngư dân, được quan đỏ bán giá rẻ cho thương lái Trung cộng, họ dùng sản xuất nước mắm tiêu thụ tại Việt Nam sau này. Trước đó, Hanoi từng để các quan chức cao cấp địa phương biểu diễn tắm biển và ăn hải sản. Màn tŕnh diễn này bị truyền thông mạng cáo giác là "tṛ lừa đảo rẻ tiền" chẳng che được mắt thiên hạ.

Kiến nghị (6) điểm của (7) Linh Mục Công Giáo tại vùng Kỳ Anh, Hà Tĩnh viết: "Giáo dân mong muốn được chính phủ Việt Nam "yêu cầu Formosa công khai minh bạch việc sử dụng 296 tấn của 45 loại hóa chất độc và cực độc mà nhà máy này đă nhập khẩu về thời gian vừa qua".

Thư chung của Đức Giám Mục Nguyễn Thái Hợp, Giám Mục Giáo Phận Vinh công bố hôm 13 tháng 5, trong đó có những đoạn: "chúng ta không thể nào dửng dưng trước thảm họa ô nhiễm môi trường đang phá hủy không những vùng biển Miền Trung mà c̣n gây thảm họa lâu dài cho cả dân tộc". "Thực hiện quyền công dân được hiến pháp, pháp luật Việt Nam và các Công ước quốc tế quy định; thể hiện một cách ôn hoà quyền đ̣i hỏi sự minh bạch trong việc điều hành đất nước, cũng như xử lư thẩm hoạ và buộc những kẻ đă gây ra phải bị xét xử đúng với công lư".

Thiệt hại về kinh tế cũng có thể không bao giờ Hanoi chịu xác định. Chất độc lan tới đâu, th́ hải sản liền bị hủy hoại; ngư dân nơi đó sẽ chết đói. Hàng triệu người, gồm ngư dân, ngành nghề dịch vụ như nhà hàng, nơi chế biến hải sản, các nhà bán lẻ . . . và những ai sống liên quan đến nghề đánh cá sẽ vô cùng khốn đốn.

Việt Nam có bờ biển dài 3.260 cây số, không kể xung quanh các đảo. Chắc chắn năm nay, nguồn hải sản từ biển Việt Nam sẽ gây tác hại lớn trên số ngoại tệ Hanoi thu về trên 6 tỷ Mỹ Kim hàng năm. Ngoài ra, c̣n thiệt hại lớn về xuất cảng gạo, khi 13 tỉnh vùng ĐBSCL đang bị ngập mặn, lúa và hoa mầu chết trắng đồng, ảnh hưởng rất xấu đến đời sống 20 triệu người. Ước tính rất dè dặt th́ cũng lên đến 25 triệu người trực tiếp bị thương tổn nghiêm trọng đời sống đối với cả ba vụ : cá chết Miền Trung, Hán hán Tây Nguyên và ngập mặn vùng ĐBSCL hiện đang diễn ra.

Trao đổi với BBC hôm 08/5/2016 từ Hà Nội, Tiến sỹ Lê Viết Khuyến, chuyên gia địa vật lư biển, từng có 17 năm làm việc trong quân đội Việt Nam, nói: "Kinh tế biển, cũng như vựa lúa đồng bằng sông Cửu Long, là những mục tiêu kinh tế chiến lược lớn mà đối phương đă cố t́nh tác động để cho những mục tiêu đó không đạt được. Th́ cái đấy thuộc về chiến tranh địa vật lư. Tôi nghĩ c̣n một lư do nữa, không loại trừ, đấy là phía đối phương cố t́nh tác động lên các yếu tố về môi trường của Việt Nam, gồm phần đất liền, phần nước và cả phần khí quyển, có yếu tố cố t́nh, gây ra những thiệt hại to lớn, có tác động lớn lên phát triển kinh tế, các chiến lược phát triển kinh tế của Việt Nam."

Ông Khuyến không nói "đối Phương" trong trường hợp này là ai, từ đâu. Tổng hợp tin tức từ nhiều phía cho thấy những diễn biến dồn dập trên biển như sau : Ngày 05-04-2016, Biên phòng Quang Bình phát hiện nhiều tàu Trinh sát Trung cộng giả dạng tàu cá vào sâu trong hải phận Việt Nam. Cùng ngày, ngư dân Hà Tĩnh phát hiện 5 tàu đánh cá Trung cộng thả cái gì đó xuống biển rồi bỏ đi. Từ ngày 06-04 cá bắt đầu chết nổi trên biển, sát khu vực Vũng Áng. Tới ngày 21-04-2016 thì cá đã chết trắng một dải 300 km bờ biển miền Trung, từ Hà Tĩnh tới Thừa Thiên Huế, và sau đó đến cả Nha Trang. Ngày 07/04/2016, Biên phòng Quảng Bình bắt 6 chiếc tàu cá Trung cộng đánh bắt trái phép trên vùng biển cách bờ 20 hải lý.

Báo Elitereaders tố cáo đầu tháng 5/2016, Trung cộng đưa tàu đánh cá thả hoá chất độc giết chết cá và xua đuổi ngư dân quanh vùng đảo Thị Tứ (Pagsa) đang do Philipinnes kiểm soát.

Căn cứ vào các sự kiện trên, nghi vấn thủ phạm đứng phía sau vụ cá chết ở Vũng Áng và ngoài khơi vùng biển Hà Tĩnh, Quảng Bình có thể là Bộ Chính Trị Tầu cộng đang ngồi ở Trung Nam Hải (?), kẻ thù của dân Tộc Việt Nam, nhưng lại là quan thầy của Hanoi.

Cho đến nay, 18 tháng 5, riêng vụ cá chết này, Hanoi vẫn không cư xử minh bạch như tư cách của một nhà nước pháp quyền muốn an dân. Đó chính là lư do dân chúng luân phiên biểu t́nh từ Hanoi vào đến Nha Trang, Saigon, Vũng Tầu, kể cả nhiều nơi tại hải ngoại. Các cuộc biểu t́nh trong nước dù nơi đâu cũng luân phiên diễn ra tự phát, ôn ḥa nhưng đă bị Hanoi dùng cả công an ch́m nổi và công ty Thanh Niên Xung Phong ngăn cản, vây bắt hàng trăm người, đánh đập dă man đến thương tích, đổ máu cho nhiều người, kể cả phụ nữ và trẻ em.

Hanoi cấm truyền thông thuộc quyền loan tin các cuộc biểu t́nh của dân chúng. Nhưng gian kế bưng bít thông tin đă bị cách mạng tin học vô hiệu hoàn toàn : Chỉ một vài dây, các bức h́nh và video quay cảnh đàn áp, bắt bớ, đánh đập dă man phụ nữ, trẻ em đă được các chính trị gia và dân chúng khắp thế giới biết. Bưng bít thông tin chỉ làm nhục cho hệ thống truyền thông phục vụ chính chế độ; đồng thời làm tăng thế giá của hệ thống truyền thông trên mạng. Bởi v́ truyền thông quốc tế loan các tin về Việt Nam đă trích thuật các tin tức, h́nh ảnh từ báo lề dân.

Ngập mặn, hạn hán [3]

Tới 15-04-2016 đã có 13/13 tỉnh thuộc Đồng Bằng Sông Cửu Long (ĐBSCL) và Miền Tây công bố tình trạng hạn hán và xâm nhập mặn nghiêm trọng: "Hạn hán và xâm nhập mặn đă khiến 338.849 gia đ́nh, 20 triệu người tại khu vực Nam Trung Bộ, Tây Nguyên và ĐBSCL bị thiếu nước sinh hoạt; 240.215 mẫu lúa, 18.335 mẫu hoa màu, 104.106 mẫu cây công nghiệp; 4.641 mẫu thủy sản bị thiệt hại. Ước tính tổng thiệt hại lên đến 5.600 tỷ đồng. Dân phải mua 200,000đ một thước khối nước sông. Chỉ riêng hai tỉnh Kiên Giang và Sóc Trăng đă có hơn 40.000 người bỏ quê đi làm ăn xa trong điều kiện túng quẫn. Tại các tỉnh ĐBSCL, phạm vi xâm nhập mặn vào đất liền sâu nhất lên đến hơn 90 km (chưa từng xuất hiện trong lịch sử xâm nhập mặn), độ mặn lớn nhất tại các khu vực lớn hơn và vào sâu trung b́nh nhiều năm từ 10-25 km" (Đại Kỷ nguyên tổng hợp).

Tại Tây Nguyên, Miền Trung Việt Nam, báo cáo của Ban chỉ đạo trung ương về pḥng chống thiên tai, được báo chí đảng trích thuật, tính đến ngày 27-04, riêng tỉnh Đắk Lắk, có hơn 80.000 mẫu cây trồng các loại bị hạn, trong đó gần 15.000 mẫu mất trắng, thiệt hại khoảng 2.100 tỷ đồng, đă có 26.247 gia đ́nh bị thiếu nước sinh hoạt. Tại Kon Tum hiện có 32.500 người thiếu ăn, 2.800 gia đinh với 11.520 nhân khẩu bị thiếu nước sinh hoạt. T́nh h́nh ở các tỉnh Đắc Nông, Gia Lai cũng tương tự.

Ngày 16-03-2016 Hanoi đă xin Bắc Kinh xả nước hồ chứa thủy điện ở thượng nguồn sông Mekong từ 15-03 -2016 đến 10-04- 2016 với lưu lượng xả 2.190 m3/giây.

Ông Lê Anh Tuấn, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu Biến đổi Khí hậu từ Đại học Cần Thơ nhận định: "Lượng nước xả như vậy khi đến ĐBSCL không c̣n bao nhiêu, và không đủ để đẩy được nước mặn ra ngoài. Tính toán của chúng tôi cho rằng nếu cần đẩy mặn, th́ nước tới ĐBSCL cũng ít nhất phải gấp 5 lấn, tức là từ 10.000 m3/giây mới có hiệu quả trong hoàn cảnh này". 

Nhiều chuyên gia nói rằng, Bắc Kinh chịu xả nước thượng nguồn, v́ nền kinh tế của Trung cộng hiện đang lâm cảnh suy thoái, nhiều nhà máy ngưng hoạt động, hay hoạt động rất yếu; họ không có nhu cầu trữ nước để làm điện cho kỹ nghệ như trước, nên phải xả bớt.

Như vậy, số phận 13 tỉnh ĐBSCL gồm : 47% diện tích lúa, 56% sản lượng lúa cả nước, và 90% lượng gạo xuất khẩu, 60% sản lượng thuỷ hải sản xuất khẩu, trong năm nay sẽ mất trắng, và từ nay về sau sẽ hoàn toàn phụ thuộc lòng tốt cuả Bắc Kinh. Việt Nam sẽ không c̣n giữ được vị thế đứng thứ hai thế giới về xuất khẩu gạo. Dân chúng ĐBSCL trên 20 triệu người sẽ khó vượt qua ngưỡng đói nghèo và cả khốn khổ v́ khát nước.

Trang BBC, hôm 16-05 thuật lại một bài phỏng vấn bác sỹ Ngô thế Vinh, từng có nhiều tác phẩm và bút kư với nhiều năm nghiên cứu t́m hiểu về ḍng Cửu Long, cho biết : "Đại diện Hanoi đặt bút kư vào Hiệp định Mekong 1995 là Ngoại trưởng Nguyễn Mạnh Cầm với chấp nhận một thay đổi cơ bản trong hiệp ước mới: thay v́ như trước, mỗi hội viên trong Ủy ban sông Mekong (1957) có quyền phủ quyết bất cứ một dự án nào bị coi là có ảnh hưởng tác hại tới ḍng chính sông Mekong, nay theo nội quy mới (1995), không một quốc gia nào có quyền phủ quyết. Rơ ràng Việt Nam đă mất cảnh giác và thiếu chuẩn bị trong cuộc chiến môi sinh "không tuyên chiến" của Trung cộng từ nhiều năm trước. Nay lại thêm 9 dự án đập ḍng chính hạ lưu của Lào và 2 của Campuchia sẽ khiến bài toán cứu nguy ĐBSCL khó khăn và phức tạp hơn nhiều, mà Việt Nam th́ chưa có một chiến lược đối phó."

Khát tiền, moi vàng của dân ?

Trước mắt, Hanoi mất một khoản thu rất lớn về xuất cảng hải sản và các sản phẩm nông nghiệp, ít nhất cũng trên 10 tỷ Mỹ Kim. Hanoi phát hành trái phiếu để bù đắp, nhưng không đạt mức thu mong muốn, dù lăi 5 năm đến 6.4%, gần gấp đôi các nước khác. Ngân Hàng Thế Giới cảnh báo sang năm 2017, Viêt Nam không c̣n được cấp tín dụng ưu đăi ODA; trong tương lai nếu Hanoi vay phải chịu lăi xuất cao hơn nhiều . . . trong lúc mọi khoản chi hàng ngày, trả lương nuôi gần 4 triệu đảng viên, nhất là công an, côn đồ trấn áp dân chúng th́ ngày một gia tăng, không ngừng.

V́ vậy, Hanoi đang xoay qua nh́n vào hầu bao dân chúng trong nước: ngoại tệ và 500 tấn vàng lá đang nằm trong dân chúng, được Hanoi nḥm ngó rất kỹ. Có thể bắt đầu bằng việc kiểm soát ngặt nghèo mua bán vàng và ngoại tệ trong nhân dân, rồi đến lăi suất gửi vàng và ngoại tệ ở mức thấp dần đi...Hanoi sẽ t́m mọi cách để vàng trong tay người dân là vô giá trị, buộc phải chọn cách mua trái phiếu của chính phủ là sinh lời.

Giữa tháng 05, báo chí đảng tung ra đề nghị, được mô tả là "rất cấp bách" của Hiệp Hội Kinh Doanh Vàng Việt Nam (VGTA) yêu cầu thành lập "tổ công tác nghiên cứu xây dựng về đề án huy động vàng trong dân". Chưa hết, vài ngày sau cũng báo đảng nói là chính phủ ra lệnh cho quỹ bảo hiểm thất nghiệp, y tế và xă hội, dùng nguồn vốn 435 ngàn 129 tỷ đồng của dân chúng đóng góp để ưu tiên mua trái phiếu của chính phủ, hay là cho ngân sách nhà nước vay.

Các giải pháp trên có thể giúp Hanoi có thêm tiền chi tiêu vung vít. Về phía dân th́ nghe cứ như là Hanoi sắp áp dụng đến nơi một chiến dịch đánh "tư sản mại bản kiểu mới".◙

TNT, May 18-2016

[1] Khi nước biển bị ô nhiễm nặng, hậu quả nghiêm trọng là điều khó tránh v́: thứ nhất, khó cô lập vùng ô nhiễm, thứ hai,  các phân tích của mẫu được thu thập dễ bị sai lệch, và thứ ba, chuỗi thức ăn tự nhiên trong vùng như chim, động-thực vật dưới biển bị lây nhiễm. Cuối cùng là ảnh hưởng đến sức khỏe của con người, nhất là ung thư. Nếu có những độc chất không thể ḥa tan, quá tŕnh luân chuyển và hậu quả có thể kéo dài đến 50 năm, theo đánh giá của chuyên gia Pháp, ông Jean Hetzel (RFI).

[2] Năm 1999, Formosa Plastics hối lộ 3 triêu Đô-la cho hải quan Campuchia để nhập vào 3 ngàn tấn phế thải có thủy ngân, đổ thải xuống vịnh Sihanoukville. Cả ba làng Campuchia trong khu vực lần lượt chết. Theo điều tra của Human Right Watch.

Tháng 9/2009, Hai Tiểu bang Texas và Louisiana đă buộc Formosa Plastics chi hơn 10 triệu USD để làm sạch môi trường, v́ Formosa thải chất độc ra không khí và nguồn nước.

Công ty Đài Loan cũng phải đồng ư trả tiền phạt 2,8 triệu USD v́ các vi phạm luật về nước sạch, không khí sạch và luật về kế hoạch công nghiệp của Hoa Kỳ.

Trong quá tŕnh vận hành, hai nhà máy này đă làm ṛ rỉ một lượng lớn chất độc hại xả các chất độc như 1,2-dichloroethane (EDC), dioxin và chroroform… vào đất, nước ngầm và sông Mississippi, trong đó bao gồm cả các chất ô nhiễm độc hại như vinyl clorua

[3] Xin tham khảo thêm mục này tháng 4-2016 dưới bài "Miền Tây ngập mặn, 20 triệu người ra sao ?"