Ngày Tết: Bàn Luận Về Đạo Hiếu Trong Văn Hóa Việt Nam

Lm. Cao Phương Kỷ

Ca dao, ngạn ngữ cổ truyền của dân tộc Việt , đã toát lược ý tưởng cốt lõi của Đạo HIẾU, bằng thể thơ lục bát, âm điệu trầm bổng, dễ học dễ nhớ:

Câu ca dao này vẫn được các bà Mẹ, các chị lớn dùng để ngâm nga , ru em ngủ. Một thời vàng son của Chính thể VNCH, trong những buổi phát thanh, các em nhi đồng hát ca như phương châm học tập rèn luyện lòng Hiếu Thảo đối với các đấng sinh thành ra mình:

Trong nguyệt san DĐGD, và trong sách "Đạo Thiên Chúa và Dân Nước Việt", chúng tôi đã nghiên cứu và diễn giảng đầy đủ hơn về Đạo HIẾU(C,T,1).

Sau đây, nhân ngày Tết Nguyên đán, tức ngày linh thiêng nhất trong năm mới, cũng là ngày Lễ trọng của Đạo Hiếu, chỉ xin nhắc nhở cho kẻ hậu sinh biết chăm sóc cha mẹ khi già yếu, bệnh tật, cần nơi "Tĩnh Dưỡng ", lo chôn cất Tang Lễ khi qua đời, và cầu nguyện cho Cha Mẹ trong ngày Rằm, ngày Tết , ngày Giỗ hằng năm.

Đạo Thờ Kính Tổ Tiên rất cựu trào, gắn liền với nòi giống Lạc Việt , một bộ lạc trong nhóm Bách Việt, từ lưu vực sông Dương tử, tản cư xuống chiếm đóng ven bờ biển Thái Bình Dương. Theo thời gian vận chuyển, vật đổi sao dời, đặc biệt sau khi quân cộng sản tam vô từ bắc phương tràn xuống xâm lăng, bắt buộc người dân nước Việt vì muốn bảo tồn nòi giống và những Tinh Hoa Văn Hóa và Đạo Giáo của Tổ Tiên, nên phải di tản đến các quốc gia dân chủ tự do trên thế giới. Do đó, việc thực hành Đạo HIẾU, hơặc bị mai một, biến thể như dưới chế độ tam vô c.s. hoặc thích nghi với văn hóa của các nước dân chủ tự do.

-Dưới thể chế c.s. tam vô: vô thần, vô tổ quốc, vô gia đình, lý thuyết mắc-xít, lênin, mao..đều chống lại "Đạo Thờ Kính Tổ tiên" của Dân tộc Việt. Quân c.s. vô thần, không tin có Đấng Tạo Hóa mà người dân Việt quen gọi "ÔngTrời":

"Trời sinh voi, Trời sinh cỏ"

C.s. tam vô, không tin hồn thiêng bất tử, loài người do con khỉ biến hóa mà ra, chết là hết,như "chó chết hết truyện"....do đó, chúng không tôn kính Vong Linh, Hồn Thiêng của các Vị Anh Hùng Tử Sĩ.

Việc dựng tượng đài rất thịnh hành, và tốn kém tại V.N:cán bộ c.s. chỉ"mượn gió bẻ măng", để chấm mút công quỹ, bòn mót tiền xây cất, hàng tỉ đồng.

Tại Ba đình, hằng ngày vẫn diễn ra tấn tuồng hài kịch trớ trêu. Không tin có Hồn Thiêng bất tử, tại sao vẫn còn kéo ra kéo vào một xác chết vô hồn để thiên hạ kính viếng? Vả lại, nhân vật mà c.s.cho là thần tượng thì vẫn còn là một nghi vấn lịch sử to tát! Nghi vấn cho rằng: Nguyễn Ái Quốc thật đã chết vì bệnh lao tại Hồng Kông năm 1932, vậy Hồ Chí Minh là ai?Theo những tài liệu phổ biến gần đây, HCM chỉ là đội lốt nhân vật NAQ mà thôi. HCM chính là người Tàu Hẹ, là Thiếu tá Hồ Quang, tức Hồ Tập Chương, đã học tiếng Việt và đóng vai NAQ đã chết từ lâu rồi! Tại sao dân Việt không tôn kính các Vị Anh Hùng , Liệt Sĩ Việt Nam như Hai Bà Trưng, Đức Thánh Trần, Vua Lê Lợi, Quang Trung.. mà lại tôn kính một tên Tàu hẹ.Thật là:

Vì chủ trương tam vô: vô tổ quốc, nên một tên lãnh tụ c.s chóp bu đã khắc chữ trên cổng bia mộ những hàng chữ tủi hổ, nhục nhã " đánh giặc là đánh cho nga sô và trung quốc". Vì vô tổ quốc, nên đã vâng lệnh quan thày họ mao, giết hại, đấu tố hàng vạn đồng hương chết thê thảm trong vụ, gọi là "cải cách ruộng đất"

Vì Vô gia đình, nên một tên cán bộ chóp bu khác đã phạm tội bất hiếu tầy đình là vâng lệnh quan thày, "đấu tố" cha mẹ ruột. ( C.T.2)

-Tục ngữ có câu:

Khi còn trẻ thơ, ngày Tết được mẹ may cho quần áo mới, súng sính chạy chơi, thật là hạnh phúc! Khi cha mẹ già nua"da mồi tóc bạc", sáng mùa đông lạnh, nếu được con cháu nấu cho chén cháo nóng, thật là ấm lòng! Vả lại, ai chẳng nghiền ngẫm câu triết lý nhân sinh về kiếp người như:

Bởi vậy, công việc săn sóc ông bà, cha mẹ khi đến tuổi già yếu, bịnh tật, thật là bổn phận của con cháu hiếu thảo. Trong xã hội nông nghiệp, lời chúc Tết:

Đa tử, đa tôn: đông con, nhiều cháu để có nhiều nông phu cầy bừa, cấy hái, khỏi phải thuê người ngoài. Vả lại, "trẻ cậy cha, già cậy con": khi mới chào đời, đứa bé cần "ba năm bú mớm"(tam niên nhũ bộ), mới cho thể đi đứng vững chãi, cầm chén cầm đũa được. Do đó, để đền ơn sinh thành, con cháu cũng phải đền ơn cha mẹ, khi về già, chân yếu tay mềm và để tang ba năm.

Đây cũng là một hình thức "an ninh xã hội"(social security), vì gia đình truyền thống, chẳng những có một tiểu gia đình gồm cha mẹ, và con cái nhưng còn có đại gia đình bao gồm ông bà cha mẹ, chú bác cô dì cậu mợ anh em họ hàng bên nội bên ngoại nữa! Do đó, khi bệnh hoạn, nghèo đói vì tai nạn, vẫn được bà con họ hàng giúp đỡ.

Tại hải ngoại, về phần vật chất như ăn ở, chữa bịnh, thuốc men, được chính phủ chăm sóc. Con cháu hiếu thảo chỉ còn bổn phận lui tới thăm viếng để ông bà cha mẹ khỏi cô đơn.(C.T.3)

-Nhà Hưu Dưỡng các Tu Sĩ. Các Linh Mục Tu sĩ Nam Nữ" xuất gia tu hành" để phục vụ Hội Thánh, cũng có thể sánh ví một phần nào như các bậc phụ huynh trong Đạo Hiếu. Khi về già, hưu dưỡng cũng cần sự giúp đỡ về tinh thần và vật chất của các tín hữu. Đây là bổn phận thuộc phép Công Bằng và tình Bác Ái của các tín đồ đối với giới Tu sĩ Nam Nữ.

Tại Hoa kỳ, các Tu sĩ Nam Nữ, thuộc các Dòng tu, các Linh mục thuộc các Giáo phận, khi làm việc mục vụ, Bề trên đã dành tiền cho quỹ Hưu dưỡng lúc đau yếu, hay lớn tuổi. Do đó, cuộc sống hưu trí được bảo đảm cả về phần tình cảm, lẫn vật chất. Tại một số Tổng Giáo phận kỳ cựu như St Louis, San Francisco...những cơ sở hưu dưỡng cho các Linh mục khá khang trang. Nhưng tại nhiều Giáo phận nhỏ mới thành lập, có nơi thiếu phòng ốc, thiếu tiện nghi..,nên các Linh mục về hưu, được tự do mua, thuê những apartment, mobile home, housing..để làm nơi hưu trí..Vì sống cô đơn, tự mình đi chợ, nấu ăn, lo đi bệnh viện, gặp Bác sĩ...nên đã xẩy ra những trường hợp thật thương tâm: Linh Mục nằm chết đã một hai ngày.. mới có người quen đập cửa vào nhìn thấy xác đã cứng đơ!

-Vấn đề"Hỏa Táng"và Luật của Hội Thánh. Ngày nay, tại các nơi như Hoa kỳ, việc chôn cất, tổ chức Tang Lễ cho người quá cố, tuy đơn giản, không kèn trống, nhà táng, rước quan tài, cờ phướn, câu đối....nhưng khá tốn kém. Đối với Cộng đồng Công giáo, điều đáng chia sẻ là: "việc hỏa táng, cần phải tuân theo Giáo Luật:

Giáo Luật: khoản 1176, số 3:

Giáo luật khoàn 1184, số 2: ...từ chối an táng theo nghi lễ Hội Thánh:những người chọn hỏa táng thi hài của mình vì những lý do nghịch với Đức Tin KitôGiáo

CHÚ Ý: việc hỏa thiêu thành tro rồi rắc tro xuống biển, xuống sông, theo một dị đoan nào đó, là trái ngược với Đạo lý Kitô Giáo.

Như đã nhận xét ở trên, ngày nay con dân Nước Việt, hằng triệu đồng bào đã phải bỏ Quê hương thân yêu để lành nạn tam vô, đang lăm le dâng đất, dâng biển cho quân thù truyền kiếp phương bắc. Việc tuân thủ Đạo Hiếu chỉ còn giũ được những nét đại cương, cũng là quí hóa lắm rồi!

Nhân ngày đầu Xuân, xin được bắt chước Thi hào Nguyễn Du:

để ôn lại một vài nghi thức rất trang trọng dịp Tang Lễ của người xưa .

-Chết không phải là hết. Người xưa có câu: "Sự tử như sự sinh": phụng sự cha mẹ khi đã chết, cũng giống như khi còn đang sống. Đó là niềm TIN: chết không phải là hết. Hiện tượng "chết", chẳng qua là đổi chỗ ở, từ cõi dương thế chuyển về cõi âm (C.T.4)

Dầu đã ra người thiên cổ, Linh Hồn các bậc Tổ tiên vẫn còn thông hiệp, với đàn con cháu hậu sinh. Do đó, mới có Lễ nghi cầu hồn, niệm hương, dâng cúng. Khi Ông Bà còn sống, mùa nào thức ấy, dâng biếu các Ngài để tỏ lòng Hiếu Thảo.Khi các Ngài đã an giấc ngàn thu, nhân ngày Giỗ, ngày Tết...tuy các Ngài không còn "ăn uống" được nữa, nhưng để tỏ lòng nhớ ơn các Ngài đã trồng cây, đã đổ mồ hôi, cấy hái cầy bừa trên thửa rưộng, nên con cháu mới được hưởng lộc. "Ăn quả, nhớ kẻ trồng cây".Nhân ngày Tết, ngày Giỗ, con cháu vẫn tiếp tục dâng hương hoa lên các Ngài để tỏ lòng TRI ÂN.(C.T.5)

-Đám Tang là Ngày Mừng. Tục ngữ có câu:"trẻ làm ma, già làm hội", vì chết già , trường thọ, là niềm vui; vì thế, người ta đốt pháo để ăn mừng và để xua đuổi tà ma. Hàng cháu, chắt, chút.. đội khăn màu vàng, màu đỏ. Đám tang lớn là cả một rừng biển ngữ, câu đối bằng lụa trắng, vàng hay tím, ca tụng nhân đức, sự nghiệp, học vị, chức tước của người quá cố. Đi trước Linh Xa, có phường bát âm: "sống dầu đèn, chết kèn trống". Kiệu Nhà Táng làm bằng gỗ sơn son, trên đặt cỗ quan tài, do đô tuỳ khiêng, một cách cân bằng; tiếp theo là phương du che cho con trưởng làm tang chủ.

-Lòng Thương nhớ Người đã Khuất. Trước hết, bằng nghi thức "phát tang" gọi là Thanh phục, tức y phục thanh đạm, giản dị, để sổ gấu..Tại sao thanh đạm, màu trắng?(C.T.6)

Ý nghĩa tượng trưng của các mầu sắc tuỳ thuộc vào các nền văn hóa khác nhau. Á đông coi màu trắng là thanh bạch, đạm bạc, bạc bẽo,,; tây phương coi màu trắng là mừng vui...Vì buồn quá, đứng không vững, nên con trai phải chống gậy tre, khi đưa đám cha, chống gậy gỗ vông, khi đưa đám mẹ, đầu đội mũ rơm; con gái đau buồn ngã lăn ra đường, tóc xõa, đội mũ mấn(hình chóp chụp lên đầu)và lấy vải sô che mặt; "cha đưa mẹ đón": tang cha đi sau quan tài, tang mẹ, đi giật lùi phía trước quan tài.

Lạy, vái, xá người chết:(thuộc cõi ÂM) dùng các con số chẵn như 2, hơặc 4 lần bái lạy; đối với người còn sống( thuộc Dương) dùng các con số lẻ như:1 hoặc 3 lần

Để Tang bao lâu? Theo truyền thống Nho Giáo, để Tang cha mẹ 3 năm, mới làm lễ "đoạn tang", để nhớ công ơn cha mẹ nuôi con:"tam niên nhũ bộ"( 3 năm bú mớm")

-Tục lệ Khóc lớn tiếng, một phần vì thương nhớ người vĩnh biệt, nhưng đôi khi như là dịp than vãn kể lể cho người còn sống nghe với nhau. Những câu đối sáo ngữ như Cụ Yên Đổ làm giúp bà vợ thợ nhuộm khóc chồng:

"Chàng dưới suối vàng thiệt phận, vợ má hồng, con răng trắng, tím gan tím ruột với trời xanh.

Dân tộc Việt dựng Nước từ đời Vua HÙNG, đã kiên trì chống ngoại xâm từ phương bắc để giữ vững nền đôc lập về chủ quyền quốc gia và nền văn hiến nhân bản.

Nhưng ngày nay, thuyết Tam Vô: duy vật vô thần, vô tổ quốc, vô gia đình đã tàn phá giang son gấm vóc của tiền nhân luu truyền cho con cháu. Nước Việt hùng cứ miền Đông Nam Á, nay đã thoái hóa, hèn kém hơn mọi nước lân bang. Hơn nữa, hoạ mất nước, mất đất mất biển. bị thôn tính bởi hán tộc đã gần kề.!

Bởi vậy, đồng bào trong và ngoài nước có bổn phận phải bảo tồn nòi giống, nhất là ĐẠO ÔNG BÀ, Thờ Kính Tổ Tiên, tức ĐẠO HIẾU và những Thuần Phong Mỹ Tục, dầu sinh sống trong bất cứ hoàn cảnh khó khăn nào.

Nhờ tinh thần Đạo Hiếu Thảo con cháu đối với các vị tiền nhân mà mọi người con dân đất Việt, qua bao thế hệ thăng trầm, vẫn giữ được nếp sống hài hòa, đùm bọc lẫn nhau, khi vui khi buồn:

(ca dao) ◙

Tân Niên ĐINH DẬU 2017